 | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||
Sponsor Alanı
Anamur SEDİR
Anamur SEDİR 1993-1994-Aralık 1993 1. Sayı-Ocak 1994 2. Sayı -Şubat 1994 3. Sayı -Mart 1994 4. Sayı -Mayıs 1994 5. Sayı SaatHİKÂYELER
İmran AKSOY HikâyeleriAna MenüSponsor Alanı
Ziyaretçi Bilgileri
HAVA DURUMU |
DİLE DÜŞÜRDÜKLERİMİZ
24 Ocak 2016, 21:08 Ardahan’da serçe kuşunun saçakta buzlaşan görüntüsü yaban hayvanlarının dramına dikkati çekmiş oldu. (Aylan bebek gibi. O da hazin sonuyla tek karede mülteci dramına dikkatleri çektirmişti) Hayvanlar hayatın ayrılmaz parçaları. Tabiatın süsü, bezekleri. Sadece eti, sütü, gücü, derisi, sesi ile değil, başka faydaları da olmakta. İfade kolaylığı sağlarlar mesela. Onlardan yararlanırız kendimizi tanımlarken. Dilimizdirler bir şekilde. Onlar inadın, nankörlüğün, kabalığın, yırtıcılığın, ahmaklığın, kinin, korkaklığın, sadakatin, kurnazlığın sembolleridir bizim için. Kızdığımızda onlara benzetiriz. Seviliriz onlara benzetiliriz. O yüzden hakları var üzerimizde. Dayım beni “kuzu” der öyle severdi. Bju da hoşuma giderdi benim. Çobanlıkla ömür geçirmiş biri daha güzel neye benzetebilirdi ki? Kuzunun anasına benzetilmek istemeyiz ama. Biri bize “hayvan” dese kızar, hakaret sayarız. Kimine benzetilmek de hoşumuza gider. İltifat sayarız onu da. (Aslan, kaplan, kartal, şahin v.b.) Konar-göçerlik geçmişimiz var. O adet yer yer devam eder halen de. Yörük, “atsız”, “itsiz”, “devesiz” olamaz. “Kurdu”, “kuşu” da eksik olmaz Yörük’ün. Öyle olunca da hukuku bulunur bütün bunlarla. Elimde “Türk Atasözleri ve Deyimlerimiz” isimli iki ciltlik bir kitap var. Hayvanlar âleminden dilimize en çok dolananları hangileri diye bir seçme yapmaya çalıştım onlar arasından. İlk on şunlardan oluştular; “At”, “it”, “kurt”, “eşek”, “deve”, “balık”, “Aslan”, “kedi”, “keçi”, “tilki ”, “domuz”. Sonra da diğerleri gelmekteler. Kitaba girmemişleri de dahil edip hacimlerini arttırmak lazım böylesi derlemelerin. Bizim kuşak büyük oranda köylerde büyümüşüzdür. Dolayısıyla yakından biliriz onları. Yeni nesil ise onları hayvanat bahçelerinden tanımaya çalışıyorlar. Her ilde de yok zaten onlardan. Tanısak da, tanımasak da dilimizden atamayız ama onları. Bizimle birliktedirler gittiğimiz her yerde. Masalımızda, ninnimizde, mânimizde, fıkramızda, destanımızda, türkülerimizdedirler. Kültürümüzün temel taşı eserlerde de yer almışlardır onlar. Mesnevi hikâyelerinin “Aslan Payı” onlara ayrılmıştır. Mevlana’nın hayvan sevgisi hakkında bir fikir verir bize bu da. “Hayvanım seni anlattım, insanım sen anla”. Kıssadan hisse. En anlaşılmaz olanı bile anlaşılır yapar onlar kahraman yapıldıkları hikâyelerde. Uzak ya da yakın olsun, herkesin “tuz ekmek hakkı” vardır dolayısıyla hayvanlarla. “Hak haklının en mukaddes malıdır”. Onu sahibine teslim etmek de bir insanlık görevidir. Hakkın “insanisi”, “hayvanisi” olmaz. Kul hakkı mütalaa edilir hepsi de. Goethe; "İnsanları yakından tanıdıkça hayvanları daha çok sevmeye başladım" demiş. “İnsanın sevdiğine uzak durması insaf değil.” Dileriz bu yıl da sağlıkla bahara çıksınlar. Birlikte paylaşalım onların da hakkı olan bu dünyayı. Bu duygularla işte sözünü ettiğim kitaptan seçtiklerime göre onlardan “en çok dile düşürdüklerimiz”. ******* · At sahibine göre kişner · At binenin kılıç kuşananın · At eşeğin artığını yemez · At boş torbaya bir kez tutulur · At yiğidin yoldaşı, · Ata da ite de soy gerek · At hırsızı · At izi it izine karıştı. · At ölür meydan kalır, yiğit ölür şanı kalır · At koşmakla menzil alır ******* · Aslan payı · Aslan yatağından belli olur · Aslan ağzından şikâr alınmaz · Aslan doğan aslan ölür · Aslanı yatağında avla · Aslan postunda gönül dostunda · Aslanın ölüsünden tilkinin dirisi yeğdir · Aslan mert olur kaplan hilekâr · Aslan diye yapıştım tilkikuyruğu buldum · Aslanla gezen taşa kurtla gezen leşe konar · Aslan yatağında tilki nice kuyruk sallar ******* · Tavşan dağa küsmüş dağın haberi yok · Tavşan uykusu · Tavşan yatağında avlanır · Tavşanın çıkışından kurdun inişinden kork **** · Domuz derisinden post olmaz · Domuzdan kıl çekmek · Domuzu an baltayı hazırla · Domuza dadanmaktansa çalıyı dolan · Domuz ne bilir cevherin kıymetin ******* · İt derisinden post olmaz · İt ite it de kuyruğuna buyurmuş · İt kursağı yağ götürmez · İti itin etini yemez · İt ürür kervan yürürü · İti an taşı eline al · İtin ayağını taştan esirgenme · İtsiz köye dönmüş · İtin öldüğü yerde · İti an çomağı eline al · İt ile harala girilmez ******* · Ayı deyip geçme, o da dağın şenliğidir · Ayı tabanını yaladı · Ayı vurulmadan derisi satılmaz · Rus’tan post ayıdan dost olmaz · Ayı meşeye küsmüş meşenin haberi yok ******* · Kurdu koyuna çoban etmek · Kurt dumanlı havayı sever · Kurt ağzından, kuzu alınamaz · Kurt kapana düşmeyince faka bastığını bilmez · Kurt azığını bakkal dükkânında aramaz · Kurt kocayınca tilkilere maskara olur · Kurt ile koyun dost olmaz · Kurt masalı mı okuyor · Kurt eniği yine kurt olur · Kurt bile komşusun yemez · Kurt tüyünü değiştirir huyunu değiştirmez ******* · Öküz altında buzağı aramak · Öküz öldü ortaklık bitti · Öküzü boynuzundan insanı sözünden tutarlar · Öküz yem bitince çifte gideceğini öğrenir · Öküzün üvendireye baktığı gibi.. ******* · Tazıya dönmüş · Tazıyı çullu da bilirler çulsuz da · Tazıya tut tavşana kaç ******* · Tilkiye tavuk sever misin? demişler adamın gülmesini getirmeyin demiş · Tilki gibi hilekâr · Tilkinin dönüp dolaşıp varacağı yer kürkçü dükkânıdır · Tilki iki kez tuzağa düşmez · Tilki vardır baş keser, kurdun adı yamandır · Tilkiye tavuk kurda koyun ısmarlamağa benzer · Tilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden gider ******* Keçi ölse de kuyruğunu indirmez · Keçi inadı · Keçi kurttan kurtulunca gergedan olur · Keçi can derdinde, kasap yağ derdinde · Keçi kuyruk sallamadan teke yanaşmaz ******* · Kedi beslemeyen fareleri besler · Kedi eremediği ciğere pis der · Kedi gibi nankör · Kedi ne, budu ne? · Kedi, gözlerini kapar, ekmeğini öyle yer · Kedinin ciğere baktığı gibi · Kedi öldü fareler baş kaldırdı · Kedinin gözü sıçan deliğinde · Kedi eniğini yerken sıçana benzetirmiş ******* · Eşeği boyayıp babasına satmış · Eşeğe binmek bir inmek (düşmek) iki ayıp · Eşeği dama çıkartan yine kendi indirir · Eşere semeri yük değil · Eşeğe gücü yetmeyen semerini döver · Eşek hoşaftan ne anlar · Eşek bile makamla anırır · Eşeğin anırtısı kendine hoş gelir · Eşeği yedi, kuyruğuna gelince naz eder · Eşeği sağlam kazığa bağla sonra Allaha ısmarla ******* · Deve gibi doğru yeri yok · Deve Kâbe’ye gitmekle hacı olmaz · Deve ekendi kamburunu görmez · Deveyi hamutuyla yutar · Deve devenin yerine yatar · Devciden dostu olan eşiğini yüksek açar · Devenin derisi eşeğe yüktür · Devde kulak · Deveden büyük fil var · Deve kini · Deve kırk yılda intikam, almış ne de erken oldu demiş ******* · Balık ağa girince aklı başına gelir · Balık kavağa çıkınca · Balık kılçığıdır ne yenir ne yutulur · Balık sudayken pazarlık olmaz · Balık balığı yiyince balıkçı ne yapsın · Balık avlayanın yarı gövdesi suda gerek · Balık balığı yutmasa balık denizi yutardı · Balık baştan kokar · Balık ağa girince aklı başına gelir · Balığın mekânı usta balıkçının oltasıdır Osman ERENALP Ankara Ocak 2016 Bu haber 1801 defa okunmuştur.
|
Sponsor Alanı
SANATIN İÇİNDEN ; Sponsor Alanı
|
|||||||||||||||
|
0cak - 2012 / Her Hakkı Saklıdır / Kaynak gösterilip, sitemizin ilgili sayfasına link verilerek alıntı yapılabilir.
Yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir-Site ticari olmayıp, kütüre hizmet eder. |
|||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
